Category Archives: Հայոց լեզու

Հայոց լեզու

Հոմանիշ և հականիշ բառեր1. Լեզվում կան բառեր, որոնք իրար մոտ, երբեմն էլ նույն իմաստն են արտահայտում։Օրինակ՝ մեծ-խոշոր-վիթխարի-հսկայական-ահագին-լայնատարած բառերնարտահայտում են հարաբերակից իմաստներ, որոնք, սակայն, նույնը չեն։Իսկ լուսամուտ-պատուհան, սպիտակ-ճերմակ, վախ-ահ, մայրաքաղաք-քաղաքամայրբառազույգերից յուրաքանչյուրի անդամները նույն իրողությունն են անվանումև իրարից տարբերվում են միայն կիրառական-ոճական նրբիմաստներով։ Հնչյունական կազմով տարբեր, բայց իմաստով իրար մոտ բառերը կոչվում են հոմանիշ։ Հոմանիշների մեջ առանձնացվում են համանիշներ և նույնանիշներ։ Համանիշ են իմաստով մոտհոմանիշները (օրինակ՝ մաքուր-վճիտ-հստակ)։ Նույնանիշ են նույն իրողություննարտահայտող հոմանիշները (օրինակ՝ աքլոր-աքաղաղ, լուսամուտ-պատուհան)։2. Կան բառեր, որոնք իրար հակառակ իմաստներ են արտահայտում, օրինակ՝լավ-վատ, մեծ-փոքր, շուտ-ուշ, սկիզբ-վերջ և այլն։ Ինչպես տեսնում ենք, այսբառերը տարբեր են իրարից նաև իրենց հնչյունական կազմերով։ Այս ամենիհիման վրա էլ սահմանվում են հականիշները։ Հնչյունական կազմով տարբեր ևիմաստներով հակադիր բառերը կոչվում են հականիշներ։Գործնական աշխատանք1.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հոմանշային 10 զույգ։Հսկայական – վիթխարի,ողորկ – հարթդժվար – խրթինհավաքել – ժողովելդյութիչ – հմայիչծավի – բիլ,ստերջ – անպտուղդրվատել – գովելդատարկել – պարպել,խոնավ – տամուկ2.Յուրաքանչյուր տողում գտնե՛լ տրված բառի մեկ հոմանիշ։ա) Լուռ1. ակնդետ, անխոս, անթարթ2. մշտապես, հանապազորդ, լռելյայն3. անձայն, անքթիթ, անշեղբ) Գեղեցիկ1. անբարետես, դեղձան, չքնաղ2. գեղանի, կախարդական, լուսավոր3. բյուրեղյա, չնաշխարհիկ, պատկերավորգ) Գովել1. նախատել, բաղդատել, դրվատել2. հարատևել, պարսավել, ներբողել3. փառաբանել, ըմբոշխնել, կենսագործելդ) Երեկո1. արշալույս, վերջալույս, աստղալույս2. տիվանդորր, արևամուտ, արեգնափայլ3. ծեգ, իրիկնամուտ, ցայգե) Ցանկալի1. հանդուրժելի, զմայլելի, բաղձալի2. տենչալի, պատկառելի, անհերքելի3. նշմարելի, անդրդվելի, ըղձալի3. Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։Փութաջան – ծույլամպոտ – ջինջուսյալ – տգետերկչոտ – համարձակգագաթ – ստորոտօրինական – ապօրինիանջրդի – ջրարբիողորկ – խորդուբորդթանձր – նոսրանբասիր – արատավոր

Հայոց լեզու

փոխ, տ, ստոր, ներ, համ, տրամ

ամենակարող, արքայանիստ, գաղթավայր, գետնաքարշ, բանավոր, բարձրաձայն

Փոխարքա, տգետ, ստորգետնա, ստորաքարշ, ներգաղթ, համաձայն, տրամաբան


բնագետ – խճանկար,
արևամուտ – շրջադարձ,
հրաշամանուկ – արհեստավարժ,
երկրագունդ – արատաձեռն,
նորավեպ – հեքիաթասաց,
ամանոր – հնակարկատ,

ենի, ություն, ան, իչ, ային, որդ

բնանկարիչ, արևադարձային, մանկավարժություն

Հայոց լեզու

Հարուստ, մեծատուն, ունևորԱզնվական, բարձրատոհմիկ, քաջազունանդրանիկ, առաջնածին, առաջնեկթիկնեղ, մարմնեղ, հաղդանդամդրկից, հարևան, դրացիհնօրյա, հինավուրց, վաղնջականնախնական, սկզբնական, առաջնայինանիրական, ինքնահնար, ցնորականհմայիչ, դյութիչ, հրապուրիչդառնակսկիծ, աղեխարշ, սրտակեղեքավերակ, շենպաղ, ջերմհնարամիտ, անճարսքողված, անթաքույցհակիրճ, երկարաշունչբեղմնավոր, ստերջ

Հայոց լեզու

Դողէրոցք, էջանշան, պատնեշ, գոմեշ, վայրէջք, էջմիածին, վերելք, առերևույթ, ելևէջ, երակ, առէջ, բազկերակ, էական, ելակ, ամենաէական, ամենաերկար, էլեկտրաէներգիա, ելարան, ստորերկրյա, վերելակ, հնէաբան, առերես, աներևակայելի, մանրէաբան, էակ, Սևանահէկ, Վարդգես, բազմերանգ, մանրէ, ծովեզր, լայնէկրան, պնդերես, որևիցե, Երևանջէկ, հրեշ, տիեզերք, մեջք, եգիպտացորեն, ինչևէ, ողբերգակ, ինչևիցե, ամենաեժան, խուռներամ, երբևէ, աշտե, եկեղեցի, վերերկրյա, որևէ, գրեթե, միջօրե, անէ, աներկբա, երբևիցե, կիսաեփ, չէի, չէիր, չէինք, չէր, էլեկտրեռակցել, երփներանգ, նրբերանգ, գետեզր, նրբերշիկ, աներևույթ, ցայգերգ, աներկյուղ, նորեկ, առօրեական, այժմեական, պաշտոնեական, անէական, լայնեզր, հովեկ։Առօրյա, թռչնորս, ողորկ, անօրգանական, բարօրություն, բարորակ, անդորրություն, անօրինակ, անորսալի, անօգուտ, որբանոց, տափօղակ, փող, հայորդի, ովքեր, օդանավ, սալորօղի, անօգտակար, դեղնազօծ, օրրան, միօրինակ, ամենաորակյալ, շտապօգնություն, ջրօրհնեք, այդօրինակ, հօգուտ, հոգուդ, օվկիանոս, անօգնական, հոգս, բնօրրան, օրորոց, փղոսկր, կրկնօրինակ, խաղաղօվկիանոսյան, մեղմօրոր, մեղմորեն, տրտմօրոր ոսկեզօծ, հոծ, հողմակոծ, արևազօծ, հանրօգուտ, յուրօրինակ, ցածրորակ, անորակ, արագոտն, առօրեական, միջօրե, միջօրեական, բարձրորակ, օթյակ, կիրակնօրյա, վաղորդյան, որմիզդուխտ, օրըստօրե, նախորոք, չօգնել, չոգևորել, բնօրինակ, գիշերօթիկ, նորաոճ, շաբաթօրյակ, չօգտվել, ողոքել, երկարօրյա, չարորակ։ Այսօր, պարզորոշ, օրեցօր, տարորոշել, կեսօր, հանապազօրյա, հանապազորդ, ամենօրյա, ամանոր, հրանոթ, փորձանոթ, անօթևան, անոթի, հնոտի, սնոտի, տոթ, օթոց, տնօրեն, քնքշորեն, քնքշօրոր, նրբորեն, փոխօգնություն, չօգտագործել, գանգոսկր, հնաոճ, ոսկեօղ, ճովոդյուն, անողոք, պնդօղակ, կողակ, անօդ, անոթ, գիշերանոթ, վառոդ, ընդօրինակել, օդապարիկ, ով, հոդս ցնդել, հոտնկայս, արփիազօծ, հիմնովին, եղբորորդի, ոտանավոր, զօր ու գիշեր, գիշերուզօր, վատորակ, արծաթաօծ, լացուկոծ, անողնաշար, տարօրինակ, քեռորդի, հակաօդային, հակաօրինական, նմանօրինակ, նորօրյա, սառնորակ, տասնօրյակ, հատորյակ, հնգօրյակ, երկվորյակ, հնօրյա, բացօթյա, ապօրինի, օրոցք, օթևան, անօրեն, նախօրե, թիկնօթոց, ոթել, վաղօրոք, արջաորս, սևորակ, շորորալ, եռօրյա, ականջօղ։հյուրընկալ, անակնկալ, դյուրընկալ, առնչվել, երկնչել, խոչընդոտ, ակնթարթ, դասընթաց, մթնկա, անընթեռնելի, դրմբոց, օրընդմեջ, այլընտրանք, ճեպընթաց, անընդունակ, ակնբախ, ընթանալ, զուգընթաց, համընկնել, չընդդիմանալ, երկընտրանք, կորնթարդ, համընթաց, գահընկեց, գիրկընդխառն, զմռսել, ընթերակա, ինքնըստինքյան, չընկճվել, ամենաընտիր, մթնշաղ, անընդունելի, անընմեջ, որոտընդոստ, ձկնկիթ, ամենաընդունակ, հոտնկայս, անընդհատ, չընդունել, ընկրկել, ընչացք, մերթընդմերթ, գույնզգույն, գործընկեր, դյուրընբռնելի, հետզհետե, մեջընդմեջ, չըմբոշխնել, վերընթաց, ընձուղտ, մակընթացություն, օրըստօրե, արագընթաց, դասընկեր, ամենաընդունելի, լուսնկա, վերընձյուղել։Գինարբուք, աղբակույտ, ամփոփել, ամպհովանի, երեսսրբիչ, աղբյուր, սփրթնել, թմբլիկ, դրմբոց, թրմփալ, թպրտալ, խաբկանք, խափշիկ, անխաբ, անխափան, անկապտելի, կապկպել, կափկափել, ձերբազատվել, դարբին, ուրբաթ, համբերություն, շամփուր, ծոփավոր, Ծոփք, սրբապատկեր, ժայռակոփ, կոպ, նրբահնչյուն, Աբխազիա, Հակոբյան, ընդհուպ, գռփել, հարբուխ, ըմբոշխնել, բամբ, բամփել, ամպշող, հուսախաբ, խծբծանք, արբենալ, Արփինե, դարպաս, սիբեխ, ըմբշամարտ, տրոփյուն, հպանցիկ, ներբան, ներբողել, տարփողել, տարփանք, ճողոպրել, պատշգամբ, տարբերություն, սրբատեղի, աղբանոց, նրբիրան, կոփվել, շփերթ, ակնակապիճ, գիպս, ճամպրուկ, սփոփվել, գրաբար, որբևայրի, ամբարիշտ, երբեմն, երփնագույն, աղբարկղ, թարփ, ծովափ, իբրև, երբ, փափագ, պապակ, ճամփորդ, Համբարձումյան, լիրբ, թփթփացնել, երբեմնի, երբևէ, դափնեպսակ, թափք, ծփծփան, ողբաձայն, դափնեվարդ, ողբերգակ, խաբուսիկ, ցայտաղբյուր։Զիգզագ, Վարդգես, արևկեզ, շողոքորթ, թանկագին, թանգարան, մտահոգություն, երկրպագել, դիրքորոշում, հոգեհմա, հմայք, փափագել, պապակված, կարգ, կառք, փեղք, փողք, Oգսեն, աքցան, ձայնակցել, նախկին, նախքան, չոքել, չօգնել, ծեգ, հոգալ, ճաքել, ճկվել, առաձգական, եղերերգ, տաքդեղ, հեղգ, զուգարան, սերկևիլ, անողոք, մարգարտահուռ, ձգան, շնկշնկան, բարվոքել, կարգապահ, հոգեպարար, հոգեհանգիստ, հանրօգուտ, օրակարգ, մոգական, ոգելից, մեղք, մեղկ, պատրույգ, վարագույր, արհավիրք, մակույկ, մարգարեություն, պարգևատրել, առինքնել, պնակալեզ, պատարագել, երգել, երկնել, երաշխիք, վարակ, մարագ, դարակ, կարագ, նորոգել, բազրիք, բողկ, անօգնական, ճտքավոր, անարգանք, անհարկի, հաստիք, դրասանգ, օրհներգ, արմունկ, սրնքակալ, այգեվետ, գոգնոց, դիցուք, վարքուբարք, տարերք, համերգ, կողպեք, մարգարտաշող, ճիգուջանք, մաքրասեր, գիրգ, գիրկ, գիրք, պիրկ, զուքս, սուգ, սունկ, ծունկ, կարկին, կարգին, թաղիք, թաղքել, բարակ, բարաք, բարք, բարկ, վարկ, վարք, վարքագիծ, վարկաբեկել, Բագրատ, Մարգարյան, ճրագարան, աքսորավայր, տագնապալի, դեգերել, հավաքույթ, մաքուր, շոգել, իգական, հօգուտ, տնկարան, արքայական, տրտմաշուք, Սուքիաս, չմուշկ, վարակիչ, հոգեվիճակ, թարգմանություն, անօգուտ, ճրագակալ, մաքրակենցաղ, հասարակարգ, իգամոլ, հոգեհարազատ, դիրք, կիրք, շոգեկաթսա, ոգեկոչել, թևանցուկ, վերք, շականակագույն, ճգնակյաց, եզերք, ուրագ, ոգեղեն, հրաձգարան, ճանկել, անհագ, գլխահակ, ստահակ, ձագուկ, մրգատու, ճանկռտել, շրջագայել, շրջակայք, արգահատանք, հեքիաթային, երկնաքեր, ամենակեր, առևանգել, գգվել, շաղգամ, շաղկապ, շոգեքարշ, Մարգարիտ, նավակատիկ, կրունկ, դրույք, թաքուստ, հոգտար, մրգահյութ, պաքսիմատ, պակասել, միգամած, աներձագ, կատվաձագ, ձագար, շքերթ, արգանակ, բարեհոգի, ստուգարք, դասակարգ, կմախք, լեգեոն, զուգորդել, Միքայել, երախայրիք, գոգավոր, գորգ, սգազգեստ, հեռաձիգ, թագուհի, պետքարան, հագնել, անդրավարտիք, հագուկապ, ծագել, հոգեվարք, հովվերգություն, սյուք, դողէրոցք, կարգադրություն, հոնք, թագակիր, ընդերք, բարգավաճել, խորաքնին, գնացուցակ, պատշգամբ, սարքավորում, փակցնել, Գրիգոր, ճրագալույց, մետաքսյա, հոգնակի, Սարգսյան, բացականչություն, մարդիկ, միգապատ, ճրագու, հոգոց, ձգտում, ձիրք, շենք, ճգնավոր, Միսակ, բերանքսիվայր, հերյուրանք, զկեռ, ապաքինվել, ամոքիչ, արգելք, շարքային, հավաքել, մուգ, մուկ, ավագանի, լկտի, հոգնատանջ, հանգ, հանք, սահանք, սնանկ, ուղղաձիգ, կարգավիճակ, բերքահավաք, համակարգ, գոգավոր, հոգաբարձու, տքնանք, երկարաձիգ, ճաքճքել, ճկուն, զուգերգ, հոգեբան, շոգեխաշել, անհոգի, անկարգ, անթարգմանելի, բազմահոգ, բերքատու, բերկրալից, դասալիք, հաստլիկ, երգահան, ողբերգակ, ժանիք, զորահավաք, զուգահեռ, կարգուկանոն, հեգ, հոգեորդի, անօգ, ճգնարան։վերարկուի, միջօրեի, վայրկյան, Սերգեյի, կարկաչուն, կարկաչյուն, ճյուղ, թեյի, շյուղ, Կարինեի, մրջյուն, տույժ, հեռակայել, Միքայել, լռելյայն, ջղային, ատամնաբույժ, սկեսրար, վիլայեթ, աշխույժ, հայելազարդ, Ռաֆայել, շրջագայել, Անդրեի, երկրպագուի, երեխայի, Քրիստինեի, միակ, Իսրայել, Էական, Մարոի, հարսնացուից, հայեցակետ, միայնակ, խնայել, խոխոջյուն, խոխոջուն, հայելի, լեգեոն, Նաիրի, նաիրյան, հմայել, այրուձիի, դիմակայել, հարյուրակ, սյունակ։Զիջել, զղջալ, գեղձել, թռչել, թրջել, գաճ, գաճաճ, առջև, արջուկ, խառնիճաղանճ, կապարճ,

ԳԹԿ

Մեր կրթահամալիրը մայիսյան հավաքի ժամանակ իրականացնում է այլընտրանքային ուսուցման համար նախատեսված ստուգատեսներ, կլոր սեղաններ, քննարկումներ, նախագծերի ներկայացումներ և այլն։ Մայիսյան հավաքի շնորհիվ մենք ամփոփում ենք մեր ամբողջ անցկացրած տարին։ Մենք չենք իրականացնում ստուգումներ, քանի որ մեր մոտ այլընտրանքային կրթություն է հետևաբար հանրակրթական դպրոցների ստուգումները չեն համապատասխանում մեր ստացած կրթությանը։ Սակայն մեր մոտ միառժամանակ ամեն ինչ բաց է և ցանկացած մարդ կարող է գալ հետևել դասերին և ստուգատեսներին։ Այդ իսկ պատճառով մենք ձեզ հրավիրում ենք մեր կրթահամալիր մասնակցելու և հետևելու մեր մայիսյան հավաքին և ծանոթանալու մեր այլընտրանքային կրթությանը։

Մայիսյան հավաք 17

Քննարկում ենք՝ «Ծուլությո՞ւն, թե՞ կամքի բացակայություն»

Գրական ստեղծագործություններ՝

Դենիել Քիզ «Ծաղիկներ էլջերնոնի համար» – Համակարգող՝ Սոնա Բալայան

Հովիկ Աֆյան «Կարմիրը» – Համակարգող՝ Իլոնա Սահակյան

Մասնակիցներ՝ 11-րդ դասարանի սովորողներ, դասավանդողներ, հյուրեր։

Գործնական աշխատանք 29.03.2022

1. Լրացնել տառերը և կետադրել։ Գարուն էր։ Բնությունը ապաքինվող ախտահարվածի պես նայում էր թախծախառն ժպիտով։ Գարունը նոր էր լցվում նրա երկաների մեջ և նա անրջում էր աչքերը՝տամկությամբ լի։ Հևում էր անհուն տենչանքով։ Ծառերը լցվել էին թացությամբ, բողբոջները՝ ուռել, հողը անհագ շնչում էր, և վարդագույն վանքը ձորափին լռել էր ինքնամփոփ։ Մի ապաշխարող վանական խստահայաց ու թախծոտ, ձյունաթյուր մորուքով, նստած ձորապռնկի ժայռին՝ խորասույզ նայում էր ներքին՝ դեպիթզուկ ջրաղացը, որի միափեղկ նեղլիկ դռնակից, ժրաջան մրջյունի պես, ելումուտ էր անում մի կորամեջք մարդ։ Վանքի մերձակա քողտիկից դուրս եկավ մի ուրիշ վանական՝ մի պարկ շալակին. մագաղաթի ձեռագրեր էր բերում։ Վանական ընկերը, վերցնելով մագաղաթի փաթեթը, սկսեց հետաքնին զննել՝ ինչ-որ տող անվերծանելի էր և խիստ շահագրգռել էր նրան։ 2. Արտագրել՝մեծատառերը թողնելով միայն անհրաժեշտ դեպքում։ 1. Հինավուրց հիշատակներով հայտնի Աղթամար կղզին տարածվում է Վանա լճի հարավարևելյան մասում. նրա դիմաց հայկական Տավրոս լեռնաշղթայի մաս կազմող Առնոս և Կապուտակող լեռներն են։ 2. Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Արշատունիք գավառում՝այնտեղ, ոըր Մայր Արաքսը և Ախուրյանը խառնվում են իրար և կազմում մի խորթ թերակղզի, մեծազդեցիկ նախարարներից մեկի ապարանքն էր։ 3. Առավոտյան Աստղիկը՝ Տարոնի դիցուհին, շրջապատված յոր նաժիշտներով, իջնում էր Քարքե լեռան բարձունքից՝ Արծանիի հայոց սրբազան գետի արծաթափայլ ալիքների մեջ լողանալու։ 3. Փակագծերում տրված բաղադրիչները հանելով՝բառերը գրել միասին, անջատ կամ գծիկով։ 1. կողք-կողքի, երեքհարյուրամյա, մուգ կարմիր, գյուղե գյուղ, ինչ-որ բան։2. հնուց ի վեր, հարյուրամյա, հյուսիս-արևելք, մանր-մունր, ձեռք տալ։3. հարգել-պատվել, նորզելանդական, ի սկզբանե, ձեռքբերում, վերջ տալ։

Մայրենիի ստուգատես

Օտարաբանությունները հայերենում շատ են և դրանցից խուսափելն անհնար է, քանի որ դրանք արդեն տպվել եմ մեր առօրյայի բառապաշարի և խոսքի մեջ։ Օտարաբանություններ օգտագործում է ոչ միայ ժողովուրդն իր խոսակցականի մեջ, այլև հեռուստատեսային նախագծերում, երբեմն ժամանակակից գրքերում։ Այսինքն դրանք արդեն լիովին համարվում են մեր լեզվի մի մաս։ Սակայն, կան մարդիկ ովքեր պաշտպանում են հայերենի անաղարտությունը։ Կան այս մտածելակերպի տեր մարդիկ, ովքեր ավելի լուրջ են վերաբերվում հարցին, նրանք մաքրամոլության կողմնակից են։ Մաքրամոլությունը նույնպես, իմ կարծիքով, սխալ է։ Լեզուն կարելի է պահել օտարաբանություններից զատ, սակայն դրա համար պետք են դարեր, որպեսզի ձևավերվի նոր խոսակցական լեզվի ձև։

Իմ Տերյանը

Աշուն

Դալուկ դաշտեր, մերկ անտառ…— Մահացողի տըխո՜ւր կյանք…Անձրև, քամի, սև կամար…— Սրտակտուր հեկեկանք։Միգում շողաց մի ցուրտ լույս.— Օ՜, արդյոք կա՞ վերադարձ.—Մահացողի անզոր հույս,Վհատ սրտի տխուր հարց…Անուժ ցավի ցուրտ կապար…Մահացողի տխուր կյանք.— Անմխիթա՜ր, անսպա՜ռՎհատության հեկեկանք…

Անդարձություն

Շրջում եմ դարձյալ պուրակում այն հին Աշնան թախծալի երգով օրորված,Հողմը փռում է տերևներ դեղին,Որպես հուշերըս — երա՜զ ու մեռա՜ծ։Մենակ եմ հիմա, և դու, ո՞վ գիտե,Ո՞ր կողմերում ես — ժպիտով անուշ —Նետում ծիծաղիդ կարկաչն արծաթե,Վառում հայացքիդ դյութանքը քնքուշ…Եվ գիտեմ, պիտի նորից հայտնվես,Հիշես խոսքերը վաղուց մոռացված,—Հըրաշքին պիտի հավատամ և եսՈւ կրծքիդ դնեմ գլուխըս հոգնած…Բայց երբե՛ք, երբե՛ք էլ չի վառվելուՑնորքըս մեռած,— պատկերըդ հեռու…