Օսմանա-սեֆյան պատերազմներ

d4b1d5bed5a1d5a3d5b5d5a1d5b6-d4bce280a4-1Скачать

Հայոց լեզու

Հոմանիշ և հականիշ բառեր1. Լեզվում կան բառեր, որոնք իրար մոտ, երբեմն էլ նույն իմաստն են արտահայտում։Օրինակ՝ մեծ-խոշոր-վիթխարի-հսկայական-ահագին-լայնատարած բառերնարտահայտում են հարաբերակից իմաստներ, որոնք, սակայն, նույնը չեն։Իսկ լուսամուտ-պատուհան, սպիտակ-ճերմակ, վախ-ահ, մայրաքաղաք-քաղաքամայրբառազույգերից յուրաքանչյուրի անդամները նույն իրողությունն են անվանումև իրարից տարբերվում են միայն կիրառական-ոճական նրբիմաստներով։ Հնչյունական կազմով տարբեր, բայց իմաստով իրար մոտ բառերը կոչվում են հոմանիշ։ Հոմանիշների մեջ առանձնացվում են համանիշներ և նույնանիշներ։ Համանիշ են իմաստով մոտհոմանիշները (օրինակ՝ մաքուր-վճիտ-հստակ)։ Նույնանիշ են նույն իրողություննարտահայտող հոմանիշները (օրինակ՝ աքլոր-աքաղաղ, լուսամուտ-պատուհան)։2. Կան բառեր, որոնք իրար հակառակ իմաստներ են արտահայտում, օրինակ՝լավ-վատ, մեծ-փոքր, շուտ-ուշ, սկիզբ-վերջ և այլն։ Ինչպես տեսնում ենք, այսբառերը տարբեր են իրարից նաև իրենց հնչյունական կազմերով։ Այս ամենիհիման վրա էլ սահմանվում են հականիշները։ Հնչյունական կազմով տարբեր ևիմաստներով հակադիր բառերը կոչվում են հականիշներ։Գործնական աշխատանք1.Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հոմանշային 10 զույգ։Հսկայական – վիթխարի,ողորկ – հարթդժվար – խրթինհավաքել – ժողովելդյութիչ – հմայիչծավի – բիլ,ստերջ – անպտուղդրվատել – գովելդատարկել – պարպել,խոնավ – տամուկ2.Յուրաքանչյուր տողում գտնե՛լ տրված բառի մեկ հոմանիշ։ա) Լուռ1. ակնդետ, անխոս, անթարթ2. մշտապես, հանապազորդ, լռելյայն3. անձայն, անքթիթ, անշեղբ) Գեղեցիկ1. անբարետես, դեղձան, չքնաղ2. գեղանի, կախարդական, լուսավոր3. բյուրեղյա, չնաշխարհիկ, պատկերավորգ) Գովել1. նախատել, բաղդատել, դրվատել2. հարատևել, պարսավել, ներբողել3. փառաբանել, ըմբոշխնել, կենսագործելդ) Երեկո1. արշալույս, վերջալույս, աստղալույս2. տիվանդորր, արևամուտ, արեգնափայլ3. ծեգ, իրիկնամուտ, ցայգե) Ցանկալի1. հանդուրժելի, զմայլելի, բաղձալի2. տենչալի, պատկառելի, անհերքելի3. նշմարելի, անդրդվելի, ըղձալի3. Տրված բառերից առանձնացնե՛լ հականշային 10 զույգ։Փութաջան – ծույլամպոտ – ջինջուսյալ – տգետերկչոտ – համարձակգագաթ – ստորոտօրինական – ապօրինիանջրդի – ջրարբիողորկ – խորդուբորդթանձր – նոսրանբասիր – արատավոր

Ազատագրական շարժումները XVII դարի երկրորդ կեսին և XVIII դարում․

• Ներկայացրե՛ք XVII դարում Հայաստանում աշխուժացած ազատագրական պայքարի ներքին և արտաքին նախադրյալները

Ներքին նախադրյալների մեջ էականը հայերի ազգային ինքնագիտակցության մեջ դաևեև առաջ կորցրած անկախ պետականության վերականգնման անհրաժեշտության զգացումի ուժեղացումն էր։ Ազատագրական պայքարի նախադրյալների մեջ էական էր դավանանքի ու ազգային մշակույթի խաղացած դերը։ Արտաքին գործոնների թվում էին Հայաստանի մեծ մասը նվաճած պետության՝ Օսմանյան կայսրության թուլացումը։ 

• Ո՞ր երկրների հետ էին հույսեր կապում հայերը և ինչու՞

Եվրոպական մի շարք երկրներ, որոնց ևս սպառնում էր օսմանյան Թուրքիան, առավել հզորանալով, պայքար էին սկսել այդ կայսրության դեմ։ Նման երկրները դիտվում էին Հայաստանի ազատագրության համար հնարավոր և իրական դաշնակիցներ։ 

Հռոմը և Ֆրանսիան ջանքեր էին գործադրում համախմբելու օսմանյան տիրապետության տակ գտնվող ժողովուրդներին։ Հայազգի գործիչները ևս, որ Հայաստանի ազատագրումը կապում էին եվրոպական երկրների օգնության հե, իրենց հերթին կոչեր էին ուղղում Հռոմի պապին ու Ֆրանսիայի թագավորին՝ ուժեղացնելու հակաօսմանյան պայքարը։ Քաղաքայան իրադրության փոփոխությունից հետո հայ ազգային ուժերը ստիպված էին ապավինելու Ավստրիայի, Հունգարիայի, Գերմանական ազգի սրբազան հռոմեական կայսրության ու Լեհաստանի հետ հակաթուրքական համագործակցությանը։ 

• Ամփոփ ներկայացրե՛ք Իսրայել Օրու գործունեության հուշագրավ կողմերը

Սյունիքի մելիք Իսրայելի որդին Կ․ Պոլսից ուղևորվում է Ֆրանսիա և մտնում զինվորական ծառայության՝ ստանալով սպայի աստիճան։ Այնուհետև տեղափոխվում է Գերմանիա, հաստատվում Պֆալց երկրամասի կենտրոն Դյուսելդորֆ քաղաքում։ Այստեղ նա կայսրընտիր իշխան Հովհան Վիլհելմի հետ քննարկում է Հայաստանի ազատագրության վերաբերյալ իր գաղափարները, և վերջինս խոստանում է աջակցել։ Նա ժամանում է Հայաստան, լինում Էջմիածնում, ապա ճանապարհվում Սյունիք։ 1699թ․ Անգեղակոթ գյուղում հրավիրված գաղտնի խորհրդակցության արդյունքում Իսրայել Օրին լիազորություն է ստանում բանակցություններ վարել եվրոպական երկրների և ռուսական իշխանությունների հետ։ Վերադառնալով Եվրոպա՝ Իսրայել Օրին կազմում և Հովհան Վիլհելմին է ներկայացնում Հայաստանի ազատագրության ծրագիր, որը հայտնի է Պֆալցյան անվանմամբ։ 

1701թ․ ամռանը Իսրայել Օրին գնում է Ռուսաստան և Պետրոս I-ին ներկայացնում է Ռուսաստանի օգնությամբ Հայաստանն ազատագրելու իր ծրագիրը, որը հայտնի է Մոսկովյան անունով։ Պարսկաստան ուղարկվող դեսպանության նախագահ է նշանակվում և ստանում է ռուսական բանակի գնդապետի աստիճան։ 1708թ․ դեսպանական խմբեվ ժամանեց Շամախի քաղաք, իսկ 1709թ․ շարունակեց իր ճանապարհը, եղավ Պարսկաստանի մայրաքաղաք Սպահանում և նույն թվականի կեսերին վերադարձավ Այսրկովկաս։ 

• Կազմե՛ք Սյունիքի և Արցախի ազատագրական պայքարի համաժամանակեցումը

Ազատագրական պայքարը կազմակերպելու համար Վրաստանից հայ կամավորների ջոկատով Սյունիք մեկնեց Դավիթ բեկը։ Արցախում մելիքները հավաքագրել էին բարձր մարտունակությամբ ավելի քան 12 հազար զորք։ Գանձասարի կաթողիկոս Եսայի Հասան-Ջալալկանի, մելիքների ու զորահրամանատարների գլխավորությամբ հայկակն այդ զինուժից 10000-ը մեկնց Արցախից և ճամբար դրեց Գանձակի մոտակա Չոլակ վայրում։ Այստեղ էր եկել նաև Վախթանգ VI-ի բանակը, և հայկական ու վրացական զորքերը սպասում էին Պետրոս I-ի զորքերի ժամանելուն։ Մոտ երկու ամիս մնալուց հետո՝ 1722թ․ աշնանը, լուր ստացվեց ռուսների՝ Դերբենտից նահանջելու և արշավանքը հետաձգելու մասին։ Վրացական բանակը վերադարձավ Թիֆլիս։ Հայկական ուժերը, նույնպես տուն դառնալով , ձեռնամուխ եղան Արցախի ինքնապաշտպանության կազմակերպմանը։ 

Վախթանգ VI-ի բանակում ծառայող հայ զինվորականները՝ Դավիթ բեկի գլխավորությամբ 1722թ․ ուղարկվեցին Սյունիք։ Առաջին հաղթանական մարտը տեղի ունեցավ նույն թվականի աշնանը ջևանշիր կոչվող քոչվեչ ցեղի դեմ։ 

• Ի՞նչ նշանակություն ունեցավ Սյունիքի և Արցախի ինքնապաշտպանական պայքարը

Արցախի ինքնապաշտպանական շարժումը մեծ առձագանք գտավ ողջ հայության մեջ։ Այն ոգեշնչում էր նաև հայ ժողովրդի հաջորդ սերունդներին և հավատ ներշնչում հաղթանակի նկատմամբ։ 1720-ական թթ․ զինված պայքարի շնորհիվ Սյունիքում որոշակի ժամանակով վերականգնվեց հայկական ինքնիշխանությունը, իսկ Հայաստանի ազատագրության պայքարի պատմությունը հարստացավ փառավոր էջով՝ հետագա սերունդներին մղելով հերոսական պայքարի։ 

• Ներկայացրե՛ք Նադիր շահի քաղաքականությունը կապված Հայաստանի հետ

Թուրքական զորքերի դեմ պայքարում Նադիրին օժանդակում էին նաև հայկական ուժերը։ Իր բարյացակամությունը հայ ժողորվդի նկատմամբ ընդգծելու հանար Նադիրը այցելում է Էջմիածին և ներկա լինում պատարագին։ Վանքի վերանորոգման համար նա հատկացնում է հազար թուման, իսկ տաճարը զարդարում մոտ 15կգ կշռող ոսկե ջահով։ Նադիրը՝ որպես հեռատես քաղաքական գործիչ ու դիվանագետ, լավ էր հասկանում հայերի համակրանքը շահելու և նրա օգնության կարիքը հակաթուրքական պայքարում։

Անուշ պոեմի վերլուծություն

Պոեմը հիմնականում նկարագրում էր 19-20րդ դարերի կարգն ու ադաթները, բայց ցավոք այդ ադաթները ոչ բոլորի համար էին և շատ երիտասարդներ տուժում էին դրանցից։Անուշը սիրելով Սարոյին դեմ է գնում բոլորին, ովքեր կանգնում են իր ճամփի վրա, չմտածելով հետևանքների մասին։ Վերջում կործանվում են կյանքեր և ինչ-որ ժամանակ ուրախ պատմությունը դառնում է տրագեդիա։Մասսայական տեսարանները պոեմը դարձնում են ավելի իրականությանը մոտ, քանի որ փոքր գյուղում բոլորը բամբասանքներ են տարածում և խոսում են այն բաների մասին, որոնք արժանի չեն այդքան ուշադրության։ Մարդիկ բամբասում են ուրիշների անձնական կյանքից, որը կարող է ճնշող լինել։Անուշը ՝ ազատություն սիրող, բայց միևնույն ժամանակ միամիտ կերպար թվաց սկզբում։ Սարոն ՝համառ և պայքարող կերպար էր։ Նա մի վայրկյան անգամ ետ չկանգնեց իր նպատակից և հենց դա էլ կործանեց նրան։ Մոսին ՝ մեծամտորեն ցանկանում էր ձևանալ որպես լավ եղբայր։

Cross-Cultural Perspectives: Variations in Human Behavior across Countries

The world is a tapestry of diverse cultures, each with its unique customs, traditions, and societal norms. These differences inevitably influence the behavior of individuals, shaping their values, attitudes, and ways of interacting with others. As people navigate through their daily lives, their behavior is intricately woven into the fabric of their respective countries. This essay explores the fascinating variations in human behavior that exist from country to country, shedding light on how cultural contexts shape our actions and perceptions.Cultural Values and Beliefs:Cultural values and beliefs are the foundation upon which behavior is constructed. These values serve as guiding principles that shape individuals’ decision-making processes and perceptions of what is considered right or wrong. For instance, in individualistic societies such as the United States, personal achievement, autonomy, and self-expression are highly prized, often manifesting in assertiveness, competitiveness, and a focus on personal success. In contrast, collectivist cultures like Japan prioritize harmony, cooperation, and loyalty to the group, leading to behaviors characterized by politeness, respect for authority, and an emphasis on maintaining social cohesion.Social Norms and Etiquette:Social norms and etiquette vary significantly from country to country, reflecting the unique expectations and accepted behaviors within a particular society. These norms encompass diverse aspects, including communication styles, body language, and appropriate social conduct. For instance, in many Western cultures, direct and explicit communication is valued, with individuals encouraged to express their opinions openly. However, in countries like China, indirect communication and the preservation of “face” are highly regarded, emphasizing subtlety, implicit messages, and avoiding confrontation.Attitudes towards Time and Punctuality:Attitudes towards time and punctuality provide another striking example of how behavior varies across countries. In some cultures, such as Germany and Switzerland, punctuality is deeply ingrained, and tardiness is seen as a sign of disrespect. Conversely, in countries like Brazil and Egypt, a more relaxed attitude towards time prevails, with a greater emphasis on building personal relationships and prioritizing human interaction over rigid adherence to schedules.Social Hierarchies and Power Distance:The perception and acceptance of social hierarchies and power distance vary widely across cultures, influencing how individuals interact with authority figures and navigate social structures. In countries with high power distance, such as Malaysia or India, individuals exhibit deference and respect towards those in positions of authority, emphasizing hierarchical relationships. Conversely, in countries with low power distance, like Sweden or Denmark, equality and egalitarianism are prioritized, leading to more informal and egalitarian interactions.Attitudes towards Uncertainty and Risk:People’s attitudes towards uncertainty and risk also contribute to the variations in behavior across countries. In some cultures, such as the United States, risk-taking and entrepreneurship are encouraged, fostering innovation and a willingness to venture into the unknown. In contrast, in countries like Japan, where uncertainty avoidance is high, individuals tend to prefer stability, predictability, and caution when making decisions.Conclusion:The rich tapestry of human behavior across countries reflects the intricate interplay between culture, society, and individual psychology. Cultural values, social norms, attitudes towards time, power distance, and risk all contribute to the variations in behavior observed worldwide. Recognizing and understanding these differences are essential in fostering intercultural understanding, promoting effective communication, and avoiding misunderstandings. By appreciating the diversity in human behavior, we can celebrate the multifaceted nature of our global society and work towards building a more inclusive and empathetic world.